Links

Meer weten over een bepaald onderwerp uit De deeltjesdierentuin? Hieronder, per hoofdstuk, een aantal interessante links naar teksten en filmpjes.

Algemeen

• De bouwstenen van de schepping – integrale tekst van Nobelprijswinnaar Gerard ’t Hoofts boek over deeltjesfysica, bij de DBNL.
• Of Particular Significance – weblog van theoretisch natuurkundige Matt Strassler, over (met name) deeltjesfysica.

Hoofdstuk 1: De bouw van het atoom

• YouTube: Cathode Rays Lead to Thomson’s Model of the Atom – demonstratie van het kathodestralingsexperiment, waarmee het elektron aan het licht kwam.
• University of Cambridge: J.J. and the Cavendish – over J.J. Thomson, ontdekker van het elektron, en zijn rol binnen het Cavendishlaboratorium van de Universiteit van Cambridge.
• Explorable.com: Cathode Ray Experiment by J.J. Thomson – toegankelijke tekst over de experimenten met kathodestraling waarmee J.J. Thomsom het elektron ontdekte.
• J.J. Thomson: Cathode Rays – wetenschappelijk artikel van Thomson zelf, waarin hij vertelt hoe zijn experimenten met kathodestralen leidden tot de conclusie dat er elektronen zijn.
• J.J. Thomson: On the Structure of the Atom – (delen van een) wetenschappelijk artikel van Thomson uit 1904, over hoe het atoom volgens hem (op dat moment) in elkaar zat.
• J.J. Thomson: On the Number of Corpuscles in an Atom – (delen van een) wetenschappelijk artikel van Thomson uit 1906, waarin hij probeert te beredeneren hoeveel elektronen (corpuscles) er in een atoom zitten.
• Ernest Rutherford: The Scattering of Alpha and Beta Particles by Matter and the Structure of the Atom – artikel van Rutherford uit 1911, waarin hij beredeneert dat atomen een atoomkern hebben.
• Charles Baily: Atomic Modeling in the Early 20th Century: 1904-1913 – recent artikel over de atoommodellen van Thomson, Rutherford, Bohr en de Japanner Hantaro Nagaoka (die niet in De deeltjesdierentuin voorkomt).

Hoofdstuk 2: Antimaterie

• Io9: How to Reenact a Famous Particle Physics Experiment with Nothing But Party Supplies – bouw je eigen cloud chamber, het type experiment waarmee onder meer het eerste antideeltje werd ontdekt.
• Zwaarste antimateriedeeltje tot nu toe gemaakt – nieuwsbericht over de productie van anti-helium-4-kernen.
• Materie-antimaterie-hybride gemaakt met nieuwe methode – nieuwsbericht over het maken van positronium, dat bestaat uit een elektron en een anti-elektron.
• Antiwaterstof gevangen in val – nieuwsbericht over een CERN-experiment waarbij antiwaterstofatomen 170 milliseconden bleven bestaan.
• Antideeltjes ‘leven’ maar liefst een kwartier – nieuwsbericht van zeven maanden later, over antiwaterstofatomen die zestien minuten bleven bestaan (om maar aan te geven hoe snel er soms vooruitgang geboekt wordt).
• CERN-wetenschappers bevrijden antiwaterstof uit val – nieuwsbericht over een recent experiment met antiwaterstofatomen.

 Hoofdstuk 3: Quarks

• Discover: The Man Who Found Quarks and Made Sense of the Universe – interview met Murray Gell-Mann, een van de twee mannen die quarks voorstelde en vele andere bijdragen leverde aan de deeltjesfysica.
• Murray Gell-Mann 114: Georg Zweig and Leon Van Hove: Gell-Mann over George Zweig, de andere natuurkundige die het concept van de quarks bedacht.
• Kobayashi en Maskawa: CP-Violation in the Renormalizable Theory of Weak Interaction – het wetenschappelijke artikel waarin Kobayashi en Maskawa voorstelden dat je CP-schending kunt hebben als er zes in plaats van vier quarks zijn.
• Lichtste quarkmassa’s preciezer bepaald – nieuwsbericht over massabepalingen van up- en downquarks.
• Deeltjesversneller maakt waterstof met obesitas – nieuwsbericht over waterstof dat een kern heeft met één proton, vier neutronen en een deeltje dat bestaat uit één upquark, één downquark en één strangequark.
• Hoe maak je waterstof met obesitas? – aanvullend blogje op bovenstaand nieuwsbericht.

 Hoofdstuk 4: neutrino’s

• Brookhaven National Laboratory: Raymond Davis Jr. – pagina gewijd aan Ray Davis, een van de sleutelfiguren van het neutrino-onderzoek
• IAS School of Natural Sciences: John Bahcall Home Page – pagina gewijd aan John Bahcall, die zich samen met Davis op het zonneneutrinoprobleem wierp.
• Neutrino’s lijken sneller dan licht te gaan – mijn nieuwsbericht naar aanleiding van het veelbesproken OPERA-resultaat.
• Neutrino’s nog steeds sneller dan licht – vervolg op het vorige bericht, naar aanleiding van metingen aan een nieuwe neutrinobundel door het OPERA-experiment.
• Neutrino’s toch niet sneller dan licht? – nieuwsbericht naar aanleiding van de fouten die aan het licht kwamen bij het OPERA-experiment.
• ICARUS: neutrino’s niet sneller dan licht – bericht naar aanleiding van waarnemingen van het experiment ICARUS, dat zich onder dezelfde berg bevindt als OPERA maar geen neutrino’s vond die sneller dan het licht gingen.
• Neutrino’s brengen boodschap over – nieuwsbericht over een (niet erg praktische) toepassing van neutrino’s: communicatie.
• Neutrino’s vegen theorie kosmische straling van tafel – nieuwsbericht over resultaat van het neutrino-experiment IceCube, dat zich in het zuidpoolijs bevindt.

Hoofdstuk 5: bosonen

• The Particle Adventure: The Standard Model – What Holds It Together? The Four Interactions – toegankelijke uitleg van de vier krachten en de bijbebehorende deeltjes.
• Frank Wilczek: QCD Made Simple (PDF) – Nobelprijswinnaar Frank Wilczek doet een poging de theorie achter de sterke kracht, de quantumchromodynamica, toegankelijk uit te leggen.

Hoofdstuk 6: het higgsdeeltje

• A Quasi-political Explanation of the Higgs Boson – de inmiddels klassieke uitleg van het higgsmechanisme en -deeltje waarbij gebruik wordt gemaakt van politici die staan te keuvelen in een feestzaaltje.
• Global Conservation Laws and Massless Particles – het artikel over het higgsmechanisme van Guralnik, Hagen en Kibble.
• Zoektocht naar higgsdeeltje weer stap verder – nieuwsbericht over de bekendmaking van december 2011, toen er in de LHC wel al tekenen van het higgsdeeltje waren gevonden, maar nog geen ontdekking kon worden geclaimd.
• CERN: nieuw deeltje gevonden, waarschijnlijk higgs – nieuwsbericht over de aankondiging van de ontdekking van een nieuw deeltje, hoogstwaarschijnlijk het higgsboson.
• Peter Higgs: Boson discovery like being hit by a wave – Interview met Peter Higgs naar aanleiding van de hoogstwaarschijnlijke ontdekking van het higgsdeeltje.
• Higgs boson: What’s it for? I have no idea, says Prof – Peter Higgs vertelt dat hij geen idee heeft wat voor praktische toepassingen het higgsdeeltje zou kunnen hebben.
• Higgsresultaat nog sterker geworden – nieuwsbericht over de papers van de LHC-experimenten ATLAS en CMS, waarin de ontdekking van het higgsdeeltje wordt beschreven.
• Wetenschappers willen ‘higgsmachine’ in LHC-tunnel – nieuwsbericht over het voorstel om een op het higgsdeeltje toegespitste deeltjesversneller in de tunnel van de Large Hadron Collider te bouwen.

Hoofdstuk 7: supersymmetrie

• WIMP Wars: Astronomers and Physicists Remain Skeptical of Long-Standing Dark Matter Claim – artikel over donkere-materie-resultaten van de experimenten DAMA en CoGeNT.
• Italian Group Claims to See Dark Matter – again – nieuwsbericht over het controversiële donkere-materie-resultaat van het experiment DAMA.
• LHC Results Put Supersymmetrie on the Spot – met een korreltje zout te nemen nieuwsbericht over hoe bevindingen van het LHCb-experiment supersymmetrie in het nauw zouden hebben gedreven.
• Will the LHC Find Supersymmetry – artikel over de LHC-zoektocht naar supersymmetrische deeltjes.
• Experiment vindt (nog) geen donkere materie – nieuwsbericht over de recentste resultaten van het experiment XENON100, dat nog geen tekenen van WIMPs (donkere-materie-deeltjes, die mogelijk supersymmetrische deeltjes zijn) heeft gevonden.

Hoofdstuk 8: majoranadeeltjes

• Ettore Majorana: Genius and Mystery – artikel over Ettore Majorana en zijn verdwijning.
• Wat is het belang van het majoranadeeltje? – geluidsbestanden en presentaties van KNAW-avond over majoranadeeltjes.