Een boek lezen op een smartphone: het kán, maar een pretje is het niet. Laatst heb ik nog geprobeerd terwijl ik in mijn eentje stond te wachten tot een concert begon. Niemand om mee te praten, niets anders bij me dan mijn telefoon – en om nou drie kwartier tot een uur op Instagram rond te hangen… Hoe goed die algoritmes ook zijn, er zít (gelukkig) een grens aan hoeveel plaatjes en filmpjes ik voorbij kan laten komen. Een boek dus maar? Tja, het gíng, maar het was zo’n onhandige leeservaring dat ik de draad pas bij het volgende concert weer oppakte.
Maar het kan anders. De start-up Immer werkt al een tijdje aan een manier om boeken aantrekkelijk weer te geven op smartphoneschermen. En nu die techniek is ingebouwd in de gratis app Club Lees van de VPRO, kan iedereen er kennis mee maken.
Aan het scherm gekluisterd
Wat is het idee? Nou, allereerst: geen scherm volgeplempt met lettertjes, maar kleinere porties van variërende lengte. Tik op het scherm (of sleep, maar dat werkt minder lekker) om het volgende stukje weer te geven. En dat leest verrassend fijn.
Onderin staat verder een cirkeltje waarop je voortgang binnen het hoofdstuk is weergegeven. Een lichte vorm van gamification, vertelde Immer-medeoprichter (en oud-gamesjournalist en -spellenontwikkelaar) Niels ’t Hooft me, toen ik hem voor KIJK sprak over boekinnovaties. Een manier om je aan te sporen het hoofdstuk uit te lezen die beter werkt dan ‘pagina x van y’ of iets dergelijks.
Nou ben ik normaal niet zo’n fan van trucs die apps toepassen om je aan het scherm gekluisterd te houden. Maar als het doel ‘een boek uitlezen’ is in plaats van ‘zoveel mogelijk filmpjes van katten/dansende tieners/Andrew Tate bekijken’, ben ik er helemaal voor.
Momentjes van reflectie
Club Lees voegt daar nog aan toe dat je deel uitmaakt van een online leesclubje. Een maand lang leest iedereen die de app gebruikt hetzelfde boek. Daarbij geeft een van vier semi-BN’ers (geen mensen die ik kende, maar goed, ik zal niet de voornaamste doelgroep zijn) commentaar in de kantlijn. Waar de niet-bekende lezers dan weer op kunnen reageren met emoticons of tekstreacties.
En ook dat blijkt een goed idee. Niet alleen heb je een gedeelde ervaring, ook denk je op een andere manier na over wat je leest. De gedachte van Niels daarbij is dat al die momentjes van micro-reflectie je helpen het boek beter te verwerken. Of dat echt zo is in de context van deze app? Dat zou je moeten onderzoeken, natuurlijk. Maar na mijn eerste Club Lees-boek lijkt het me geen gek idee.
Daarbij is het interessant om al lezende steeds te zien wat voor gedachten anderen hebben bij een boek – ook als dat geen heel diepe gedachten zijn. Welke fragmenten springen er voor hen uit? Welke associaties hebben ze daarbij? En, breder: hoe benaderen ze een boek? Wat halen ze eruit?
Flut-content of hapjes boek
Kortom, ik ben enthousiast. Nee, van mij hoeft het papieren boek niet weg. (Al twijfel ik weleens of we het als manier van informatieoverdracht niet een beetje overschatten. Zie daarvoor mijn aankomende KIJK-artikel.) Het punt is meer: we kijken de hele dag op die verdomde smartphone. Laten we die tijd dan opeisen door manipulatieve apps van techbedrijven met flut-content en bedenkelijke motieven? Of omarmen we technologieën als Immer die ons – deels gebruikmakend van dezelfde trucjes – op een prettige manier boeken laten lezen? Ik zou het wel weten.
Ik heb de Club Lees-app daarom ook bewust op het openingsscherm van mijn telefoon gezet, terwijl alle andere social-media-apps verstopt zitten in een mapje. Zodat ik niet uit gewoonte tóch weer naar Reddit ga terwijl ik die verloren momenten ook met een paar hapjes boek had kunnen vullen.
Oordeel zelf!
Jammere is alleen dat de formule van Club Lees dus is: één boek per maand. En dat boek had ik na minder dan twee weken al uit. Een mooi compliment voor de app, maar het betekent ook dat ik ben overgeleverd aan apps met minder edele doelstellingen tot het volgende boek wordt opengegooid. Ik wacht dan ook met smart op een app met Immer-technologie waar ik zélf digitale boeken in kan stoppen.
Maar oordeel vooral zelf. Club Lees is hier te downloaden voor Android en hier voor iOS. Geen idee hoe populair de app op het moment is en in hoeverre dat aan de verwachtingen van de VPRO voldoet, maar wat mij betreft verdient hij een groot publiek.
Waardeer dit artikel!
Vond je dit artikel interessant? Met een kleine bijdrage steun je mijn journalistieke werk en help je deze site in de lucht te houden!