Aanraad-algoritmes zijn funest voor onze smaak, stelt journalist Kyle Chayka in een interview in de Volkskrant. Want “verrassing is een cruciaal element voor smaak”, zo zei ooit al de Franse filosoof Montesquieu, en die verrassingen krijgen we volgens Chayka door streamingdiensten als Netflix en Spotify steeds minder vaak voorgeschoteld. En dat gaat dus ten koste van “een fundamenteel onderdeel van iemands identiteit”. Oei.
Power metal of knuffelrock?
Tot op zekere hoogte kan ik met Chayka (en Montesquieu) meegaan. Ja, ik vind het ook goed om mezelf uit te dagen; om niet elke dag dezelfde soort muziek te luisteren, steeds hetzelfde genre boek te lezen en alleen naar films te kijken waarvan ik op voorhand weet dat ik ze op zijn minst vermakelijk ga vinden. Ik wil mijn horizon verbreden, weten wat er allemaal te koop is, erachter komen waar ik allemaal nog meer van kan leren houden als ik me ervoor open stel.
De vraag is alleen: gold dat voor iedereen, voordat Spotify c.s. hun opwachting maakten? Nee, helemaal niet. Tegenover elke culturele omnivoor die een schouderklopje van Montesquieu had gekregen, stonden wel tien mensen die elke drie weken een nieuwe portie detectives haalden bij de bibliotheek, of die hun cd-kast vulden met niets dan de hits van dat moment/power metal/progressieve rock/Knuffelrock-verzamelaars*. (*Doorhalen wat niet van toepassing is). Het gros van de consumenten was ook toen niet continu op zoek naar die verrassingen waar Montesquieu en Chayka zo hoog over opgeven.
Onderschat algoritme
Oké, maar zijn er dan mensen die anno 2024 wél zo’n culturele omnivoor waren geweest, maar dat nu niet zijn door die aanraad-algoritmes? Ik geloof er niets van. Ik kan alleen voor mezelf spreken, maar ik haal mijn muziektips overal en nergens vandaan. Van de krant tot reddit, van Metacritic tot RateYourMusic. En dankzij Spotify, YouTube, Bandcamp enzovoort kan ik ook direct naar die albums luisteren. Waar ik ze vroeger op een verlanglijstje zette om ze misschien, soms jaren later pas, een keertje te kopen. Als ik tegen die tijd niet totaal vergeten was waarom ik ze ooit op mijn verlanglijstje had gezet.
En ja, ik luister ook naar dingen waar Spotify mee komt aanzetten. Nieuwe muziek van artiesten die ik volg, en muziek waarvan Spotify ‘denkt’ dat ik die leuk ga vinden. De grap daarbij is dat ik het sterke vermoeden heb dat Chayka en gelijkgestemden het algoritme achter die laatste functie onderschatten. Ik heb behoorlijk vage, obscure artiesten leren kennen dankzij Discover Weekly. Waarschijnlijk omdat ik met mijn luistergedrag het hokje ‘houdt van vage, obscure artiesten’ onbewust heb aangevinkt. Misschien heeft Chayka, als hij van het algoritme alleen maar korte nummers krijgt die nooit “uitdagend of vreemd” zijn, dat vakje simpelweg niet aan weten te kruisen?
Kid in a candy store
Goed, bedrijven als Spotify moet je wel in de gaten houden. Ik ben óók niet blij met de laatste wijzigingen in de vormgeving. Die zijn duidelijk niet doorgevoerd om het míjn type gebruiker gemakkelijker te maken.
Het zou verder best kunnen dat het algoritme nu minder avontuurlijk is ingesteld dan, zeg, vijf jaar geleden. (Al bevat ook mijn meest recente Discover Weekly-playlist weer 27 artiesten waar ik nog nooit van gehoord had.) En over het verdienmodel richting artiesten heb ik het even niet.
Maar voor mij blijven Spotify en vergelijkbare diensten onvoorstelbaar grote bakken muziek waar ik vrijelijk uit kan putten, en internet een onuitputtelijk reservoir van achtergrondinformatie en recensies. Echt, als kind van het cd-tijdperk dat zijn muziektips uit een oude OOR Popencyclopedie van de bieb moest halen en elk nieuw album van zijn schaarse zakgeld moest betalen, ben ik een kid in a candy store, die zijn horizon makkelijker kan verbreden dan ooit tevoren.
Waardeer dit artikel!
Vond je dit artikel interessant? Met een kleine bijdrage steun je mijn journalistieke werk en help je deze site in de lucht te houden!