Categorieën
Natuurkunde

Nieuw deeltje gevonden, waarschijnlijk higgs

Als deeltjesfysici Amerikaanse politici waren geweest, hadden ze vanochtend ongetwijfeld simpelweg ‘We got him!’ geroepen. In plaats daarvan hielden de sprekers die de nieuwste resultaten rond de zoektocht naar het higgsdeeltje presenteerden hun wereldwijde publiek behoorlijk lang in spanning. Maar na de nodige PowerPoint-sheets vol ingewikkelde grafieken werd het dan toch duidelijk: het higgsdeeltje is gevonden. Of, in elk geval: een nieuw deeltje dat heel goed het higgsdeeltje zou kunnen zijn.

Lees mijn volledige write-up van het higgsnieuws van vanochtend op de KIJK-site.

Categorieën
Natuurkunde

CERN: ‘We’ve observed a new particle’ – of misschien toch niet?

Terwijl CERN morgenochtend komt met zijn inmiddels flink gehypte aankondiging over het Higgsdeeltje, schieten vanavond al de lekken voorbij op internet.Zo verkondigt een anonieme medewerker van de LHC-detector ATLAS tegenover Nature: “Without a doubt, we have a discovery.” Verderop in het stuk blijkt dan dat ook deze uit-de-school-klapper niet weet welke claim morgen precies wordt gemaakt: “The final decisions on what to say on Wednesday are still being made.” 

Categorieën
Natuurkunde

Daily Mail: Higgsdeeltje ‘gevonden’

“God particle is ‘found’” kopt de Daily Mail maar vast over de Higgsaankondiging van komende woensdag. Met aanhalingstekens rond ‘found’ om aan te geven dat ze eigenlijk – net als elke andere krant – helemaal niet weten wat er precies gezegd gaat worden. Zucht.

Categorieën
Overig

Neutrino’s écht niet sneller dan licht

Neutrino’s zouden sneller dan het licht van Zwiterserland naar Italië zijn gereisd, zo maakten natuurkundigen afgelopen september bekend naar aanleiding van resultaten van het experiment OPERA. Later werden er echter onvolkomenheden in de opstelling geïdentificeerd die invloed hadden gehad op de reistijden van de deeltjes. Bovendien meldden de wetenschappers achter ICARUS, een experiment dat zich onder dezelfde berg bevindt als OPERA, dat volgens hún waarnemingen de neutrino’s zich niet sneller dan het licht hadden voortbewogen. Vandaag volgde de laatste nagel in de doodskist van de supersnelle neutrino’s: er is een nieuwe bundel van de deeltjes naar Italië gestuurd en die ging volgens maar liefst vier experimenten, waaronder OPERA en ICARUS, niet sneller dan het licht. Dat maakte het Europese deeltjeslab CERN bekend op een internationale conferentie in Kyoto, Japan.

Waarschijnlijk het laatste nieuwsberichtje op de KIJK-site over het raadsel van de neutrino’s die al dan niet sneller dan het licht gingen…

Categorieën
Natuurkunde

Ongedwongen quantumgrootheden

In een van de boeken die ik momenteel aan het raadplegen ben voor mijn eigen boek over deeltjesfysica, las ik dat er filmbeelden bestaan van de Solvayconferentie van 1927, een legendarische bijeenkomst van topnatuurkundingen waaronder Albert Einstein, Niels Bohr, Marie Curie, Paul Dirac, Werner Heisenberg, Erwin Schrödinger en Wolfgang Pauli. En jawel hoor, ze staan online:

Erg bijzonder, om van die grote namen waar je honderd keer over gelezen hebt op bewegende beelden te zien – en dan ook nog op zo’n ongedwongen manier. (Ik kende alleen deze foto van de bijeenkomst, waar de heren en dame allemaal toch wat minder gemakkelijk op staan…)

Categorieën
Natuurkunde

De aanloop naar Majorana-avond

Interessant leesvoer: TU Delft-voorlichter Michel van Baal schreef een flinke blogpost over zijn beleving van de aanloop naar ‘Majorana-avond’, toen het werk van Leo Kouwenhoven groot de journaals en de praatprogramma’s haalde. Ik word ook nog even genoemd:

Op Twitter stelt wetenschapsjournalist @jeanpaulkeulen meteen dat zijns inziens het door de NOS gestelde verband tussen de Majorana’s en die van de eventuele donkere materie niet klopt. Daar heeft hij gelijk in, de ontdekking van het een zegt niets over het andere. Journalist Peter van de Ploeg (@pvdp) reageert naar mij: “Ja, maar jullie suggeren het zelf.” Ik kijk nog eens naar het persbericht. Dat verband staat er strikt genomen niet, maar ik snap wel wat ze bedoelen: je kunt het inderdaad wel zo begrijpen. We hebben wellicht iets te veel geanticipeerd op de waarom-vraag: die alinea is bedoeld om uit te leggen waarom onderzoek aan Majorana’s zo interessant is. Leerpuntje voor de volgende keer.

Mijn vier tweets over de kwestie – schijnbaar zelfs voor mede-wetenschapsjournalisten nogal onbegrijpelijk – werkte ik later uit tot dit uit de kluiten gewassen blogje (overigens naar aanleiding van RTL Nieuws, niet het NOS-journaal – maar blijkbaar maakte dat dezelfde fout).

Terzijde: ik schreef zelf eind februari al over Kouwenhovens Majorana-deeltjes, maar verwijt mezelf nu dat ik dat bericht niet heb aangevuld op basis van de daadwerkelijke Science-paper en het, toen het embargo verliep, opnieuw heb gepost op de KIJK-site. Ik had simpelweg niet verwacht dat het nieuws nog zoveel aandacht zou krijgen, aangezien het een toch wel erg complex onderwerp betrof én er enkele maanden eerder al aardig wat over was geschreven. Maar blijkbaar was de combinatie van een grote Science-publicatie, kreten als “nieuw deeltje”, “donkere materie” en “quantumcomputer”, en, laten we eerlijk zijn, een flinke scheut chauvinisme, desondanks onweerstaanbaar voor de media. Dat is dan mijn leerpuntje voor de volgende keer…

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Neutrino’s vegen theorie kosmische straling van tafel

Neutrino’s: sneller dan het licht gaan ze waarschijnlijk niet, maar dat weerhoudt deze vederlichte deeltjes er niet van nog steeds geregeld het wetenschappelijke nieuws te halen. Deze week doen ze dat door te laten zien dat een belangrijke verklaring voor de herkomst van kosmische stralen met enorm hoge energieën niet klopt.

Lees het volledige bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde

Waarom het Delftse Majoranadeeltje geen donkere materie is

Ik zou dit weekend eigenlijk vooral flink aan mijn boek moeten werken, maar toch even een bericht over het Majoranafermion van Leo Kouwenhoven en collega’s, dat afgelopen week zo uitgebreid werd besproken in de journaals en de praatprogramma’s.

Allereerst: echt nieuws was het Majoranaverhaal voor mij niet meer. Eerder was er namelijk al een praatje van Kouwenhoven in de VS, waar ik op 29 februari dit nieuwsbericht over publiceerde op KIJK.nl. Maar goed, nu is het dus officieel: de paper is gepeerreviewd en geplaatst in Science, wat (terecht) het startschot is gebleken voor het leeuwendeel van de media-aandacht.

En die aandacht, daar kan ik natuurlijk op zich weinig op tegen hebben. Alle interesse die bij het grote publiek wordt gewekt voor deeltjesfysica en aanpalende onderwerpen is alleen maar goed voor mijn ‘business’. Maar als je dan ziet hoe een journaal zo’n nieuwtje brengt, krijgt het toch een beetje een vies bijsmaakje. Want dan wordt het verhaal zo onhandig gebracht dat je weet dat je weer het nodige recht te zetten hebt.

Categorieën
Overig

Sheldon Coopers warme zomeravond

Hoe begin je het eerste hoofdstuk van je eerste boek? Met een citaat uit The Big Bang Theory natuurlijk! Of toch maar niet? Hoe dan ook, hieronder mijn eerste poging tot een openingsparagraaf van mijn deeltjesboek. Een stuk tekst dat inmiddels alweer volledig vervangen is, en ach, wat kan ik anders nog doen met zo’n deleted scene dan hem hier posten?

Categorieën
Natuurkunde

Rutte, Wilders en een meute Higgsjournalisten – maar nu echt!

Over het filmpje van het Higgsmechanisme, gemaakt door Wouter van Joolingen, blogde ik eerder “jammer genoeg met punten, cirkels en golfjes in plaats van kleine journalistjes, Ruttetjes, Wildersjes en Van Joolinkjes”. Dat liet Van Joolingen niet op zich zitten; zie hier zijn versie 2.0 van het filmpje:

Overigens zit één aspect van de politieke Higgs-analogie niet in Van Joolingens Nederlandse versie, realiseerde ik me later. In het origineel representeren de journalisten geen afzonderlijke Higgs-deeltjes, maar zijn ze samen het Higgs-veld; ze kennen samen massa toe aan Wilders en Rutte door hen de doorgang te belemmeren. Pas als de journalisten te hoop lopen om een gerucht met elkaar te delen, is er sprake van een Higgs-deeltje.