Loop eens rechtop! Zit niet zo voorovergebogen! Zulke adviezen doen al meer dan honderd jaar de ronde. Sowieso zou je met een goede houding rugpijn voorkomen, maar er worden ook allerlei andere gezondheidsvoordelen aan gekoppeld. Fijn dus dat we onze houding met ergonomische stoelen, stabureaus, speciale bh’s, sensors en smartphone-apps kunnen corrigeren.
Alleen: volgens wetenschapshistoricus Beth Linker, eerder werkzaam als fysiotherapeut, is het bewijs voor de voordelen die een consequent rechte rug zouden opleveren flinterdun. Voor haar boek Slouch bracht ze in kaart hoe dit idee in de Verenigde Staten tot stand kwam.
Kreeg u zelf als kind vaak te horen dat u recht moest zitten?
‘Ja, daar werd wel op gehamerd op de Rooms-katholieke school waar ik naartoe ging. Mijn moeder zei ook geregeld dat ik rechter moest zitten. Waar het op school gedraaid zal hebben om orde en discipline, ging het mijn moeder waarschijnlijk vooral om mijn gezondheid. Maar voorovergebogen rondlopen wordt ook gezien als onaantrekkelijk. Daarom lees je weleens in vrouwenbladen dat de makkelijkste en snelste manier voor vrouwen om jonger over te komen, is door een rechtere houding aan te nemen.’
Wanneer begon u te twijfelen aan de vermeende gezondheidsvoordelen van een rechte houding?
‘Voordat ik wetenschapshistoricus werd, heb ik fysiotherapie gestudeerd en werkte ik in een kliniek. En naarmate ik meer te weten kwam over het menselijk lichaam, biomechanica en rugpijn, en door mijn contact met patiënten ontdekte hoe ontzettend divers anatomie kan zijn, ging zo’n one-size-fits-all-oplossing steeds ongeloofwaardiger klinken. Bij het advies om recht te zitten, zegt mijn fysiotherapeutenbrein gelijk: wat is bij deze specifieke persoon de stand van de ruggengraat in het dagelijks leven? Wat voor werk heeft ie? Als je zo iemand opdraagt om recht te gaan zitten, doet ie dat dan goed of overdrijft ie, wat juist tot problemen kan leiden?
Kijk, ik ben niet tegen behandelingen die op houding focussen. Als iemand zich bij de kliniek waar ik werkte meldde met pijnsymptomen, keek ik ook naar oorzaken die met houding te maken konden hebben. Waar ik wél problemen mee heb, is het idee dat als je maar rechtop zit, je geen rugpijn zult krijgen.’
Lees het hele interview in het lentenummer van Skepter, het tijdschrift van de stichting Skepsis. De pdf van deze editie is hier te bestellen.
In hetzelfde nummer recenseer ik trouwens ook het boek Op zoek naar de waarheid, waarin Julie de Graaf op komische wijze jonge lezers kritisch denken bijbrengt.