Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Bevatten zwaartekrachtsgolven tekenen van ‘firewalls’ rond zwarte gaten?

Wat gebeurt er met je als je in een zwart gat valt? Die vraag speelt al jaren de hoofdrol in een van de grootste debatten binnen de wetenschap. Het antwoord bepaalt namelijk welke steunpilaar van onze huidige natuurkunde ongeschonden overeind blijft: Einsteins algemene relativiteitstheorie of de quantummechanica. Amerikaanse en Iraanse wetenschappers denken nu een tipje van de sluier op te kunnen lichten – met dank aan de zwaartekrachtsgolven die samensmeltende zwarte gaten het heelal in sturen. Anderen zetten echter grote vraagtekens bij hun werk.

Nieuwe Far Out-aflevering voor KIJK, nu al te lezen op de site.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

LIGO weer op zoek naar zwaartekrachtsgolven

Dit artikeltje van begin december nog vergeten te delen hier:

Het zou zomaar eens het belangrijkste stukje wetenschapsnieuws van 2016 kunnen blijken: de in februari bekendgemaakte waarneming van zwaartekrachtsgolven door het Amerikaanse LIGO. Sinds deze week speurt het experiment opnieuw naar deze door Einstein voorspelde ‘rimpelingen in de ruimte’na een flinke upgrade.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Categorieën
Sterrenkunde

Hoe snel kan een zwart gat rondtollen?

Terwijl het grote publiek Interstellar alweer een beetje is vergeten, is de sciencefictionfilm nog steeds een inspiratiebron voor wetenschappers. Zoals de Amerikaanse natuurkundigen Samuel Gralla, Scott Hughes en Niels Warburton. Onlangs plaatsten ze een artikel online met de titel ‘Inspirals into Gargantua’, een verwijzing naar het enorme zwarte gat dat een cruciale rol speelt in de blockbuster. Stel dat een zwart gat van dit type echt zou bestaan in ons heelal, zo vragen ze zich af. Kunnen we dat dan waarnemen?

Lees het volledige bericht op de KIJK-site.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

NASA wil (weer) grotere rol binnen eLISA

Je kon erop wachten. Nu én begin dit jaar de eerste detectie van zwaartekrachtsgolven bekend werd gemaakt, én de LISA Pathfinder-missie een daverend succes werd, maakt de NASA zich op om een flink grotere rol te gaan spelen in de Europese ruimtemissie eLISA, die ergens na 2030 naar zwaartekrachtsgolven moet gaan zoeken.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

LISA Pathfinder overtreft verwachtingen

Sinds begin dit jaar weten we dat zwaartekrachtsgolven, door Einstein voorspelde rimpelingen in de ruimtetijd, kunnen worden gemeten. Dat opent de weg naar een heel nieuwe manier van sterrenkunde bedrijven: door dit soort golven te bestuderen, kunnen we van alles over het heelal te weten komen. En, zo toont de ruimtemissie LISA Pathfinder nu aan, het moet te doen zijn om een groot ruimteobservatorium te bouwen dat zwaartekrachtsgolven kan waarnemen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

LIGO ziet voor de tweede keer zwaartekrachtsgolven

LIGO strikes again! Natuur- en sterrenkundigen betrokken bij het experiment dat in februari de eerste directe detectie ooit van zwaartekrachtsgolven meldde, maakten deze week bekend opnieuw dit soort golven te hebben gezien. Ook nu waren twee samensmeltende zwarte gaten verantwoordelijk voor het verschijnsel.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde

Zijn met zwaartekrachtsgolven ook gravitonen bewezen?

Ben van Kampen uit Maassluis las De deeltjesdierentuin en De deeltjessafari, én mijn KIJK-artikelen over de eerste detectie van zwaartekrachtsgolven en het mogelijke nieuwe deeltje. En dat leidde tot vragen, mailt Ben:

Categorieën
Natuurkunde

Team achter ontdekking zwaartekrachtsgolven krijgt miljoenenprijs

Goed, het prestige van een Nobelprijs zullen ze nooit halen, maar stiekem zijn ze wel een stuk lucratiever: de Breakthrough Prizes, die elke 3 miljoen dollar behelzen. De meest recente zak geld mogen de wetenschappers achter de ontdekking van zwaartekrachtsgolven gaan verdelen, zo werd deze week bekend.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde Overige wetenschap

KIJK 4/2016: kunstmatige intelligentie, zwaartekrachtsgolven en meer!

Sinds donderdag ligt KIJK 4/2015 in de winkel, met artificial intelligence als coveronderwerp! Hoe leren computers anno nu, en mogen we dat al echt intelligentie noemen?

Verder onder meer in dit nummer: hoe gevaarlijk was de straling ten gevolge van de Fukushima-kernramp nu echt? Is het oudste kind altijd zus en het jongste kind zo, zoals psychologische onderzoeken geregeld betogen, of is dat onzin? En, van mijn hand: wat staan er voor projecten op stapel om zwaartekrachtsgolven aan een nader onderzoek te onderwerpen, nu we de eerste hebben gezien? (Lees hier vast een voorproefje.)

KIJK 4/2016

KIJK 4/2016 kost 5,95 euro en is hier online te bestellen – zonder verzendkosten!

Categorieën
Natuurkunde

‘Als iemand dit had kunnen faken, verdient ie een Nobelprijs’

“We hebben de mogelijkheid uit moeten sluiten dat een of andere mad scientist dacht: laat ik zo’n signaal stiekem faken. Daar zijn hele teams wekenlang mee bezig geweest. We hebben bijvoorbeeld op de sensors gekeken of er op het betreffende moment niet iemand rondliep. Ook is alle elektronica meteen gefotografeerd en is een aantal dingen direct verzegeld. En toen LIGO uitstond, hebben we gecheckt of er geen gekke apparaatjes in het experiment zaten en alle kabels gecontroleerd. Maar op een gegeven moment zei ik: ‘Nu moeten we ophouden. Als iemand dít kan faken, verdient ie een Nobelprijs.’”

Uitgebreid interview op de KIJK-site met de Nederlandse spin in het gravitatiegolvenweb Jo van den Brand over hoe het in september door LIGO waargenomen zwaartekrachtsgolvensignaal maandenlang geheim werd gehouden om het uitgebreid op de pijnbank te kunnen leggen. Inclusief uitleg waarom het geen nepsignaal kon zijn, iets wat ik aanvankelijk dacht.

(Nog) meer over het onderwerp in KIJK 4/2016, die begin volgende week naar de drukker gaat en 24 maart verschijnt.