Categorieën
Overige wetenschap

Helpt verpulverd basalt tegen klimaatverandering?

Om de klimaatverandering af te remmen, kunnen we ernaar streven zo min mogelijk broeikasgassen uit te stoten. Bovendien kunnen we proberen de broeikasgassen die we wél uitstoten – of al hebben uitgestoten – weer uit de lucht te halen. Eén manier om dat laatste te doen, is basalt uitstrooien over land, stellen fysisch geograaf en klimatoloog Daniel Goll van de Universiteit van Augsburg in Duitsland en collega’s in Nature Geoscience. Hoeveel zoden zet dat aan de dijk? En wat zijn de mogelijke nadelen?

Lees het hele stuk op de site van New Scientist. Of in het novembernummer van New Scientist. Of in Het Parool. (Ja, ’t is goedgebruikte ‘content’, inmiddels.)

Categorieën
Natuurkunde

Experiment vertelt ons meer over silicium, neutronen én een vijfde kracht

Door neutronen af te vuren op siliciumkristallen, hebben Amerikaanse onderzoekers een aantal interessante metingen kunnen doen. Die leren ons meer over de kristallen, de neutronen – én over een mogelijke extra natuurkracht.

Lees het hele bericht op de site van de Nederlandstalige New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap

Vuur verspreidde zich 400.000 jaar geleden als lopend vuurtje over aarde

Zelf een vuurtje aanmaken en vervolgens zorgen dat het blijft branden, moet honderdduizenden jaren geleden een enorme stap voorwaarts hebben betekend. Een vuur houdt je warm, beschermt je tegen roofdieren, je kunt er betere materialen mee maken, je kunt er eten op bereiden… Bovendien verlengt het je dag. Je hoeft niet meer naar bed als het donker wordt, maar kunt rond het vuur met elkaar keuvelen na een dagje jagen en verzamelen.

Maar hoe heeft de mens dat trucje onder de knie gekregen? Werd de controle over vuur op allerlei plaatsen afzonderlijk ontdekt? Of verspreidde deze uitvinding zich in korte tijd over de hele aarde? En hebben verschillende mensachtigen (Homo sapiensHomo erectus, neanderthalers, denisovamensen) de kunst van het vuur maken bij elkaar afgekeken? Archeoloog Katharine MacDonald en collega’s van de Universiteit Leiden denken het laatste.

Lees het hele artikel op de site van New Scientist

Ook de NOS heeft nu trouwens een artikel over deze studie, zie ik net; waarschijnlijk naar aanleiding van mijn stuk (waar de anonieme auteur ook naar linkt, onderaan).

Categorieën
Sterrenkunde

Toch geen meer onder zuidpoolijs Mars?

‘Voor het eerst hebben onderzoekers een significante hoeveelheid vloeibaar water gevonden op Mars’, schreef New Scientist in juli 2018. ‘Anderhalve kilometer onder het ijs van Mars’ zuidpool schuilt waarschijnlijk een 20 kilometer brede zoutwaterlaag.’

Dat bleek toen uit radarmetingen van het instrument MARSIS, aan boord van de Europese sonde Mars Express. De radiogolven die werden teruggekaatst door het spul onder het zuidpoolijs waren sterker dan verwacht. En dat zou duiden op de aanwezigheid van vloeibaar water.

Een nieuwe analyse van MARSIS-data laat echter zien dat er op allerlei andere plekken óók sprake was van zulke sterke gereflecteerde radiogolven. Inclusief plekken waar het toch echt te koud lijkt voor vloeibaar water in wat voor vorm dan ook.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap

Muggen infecteren met bacteriën helpt tegen dengue

Soms moet je vuur met vuur bestrijden – en soms ziekteverwekkers met ziekteverwekkers. Zo is de bacterie Wolbachia pipientis een heel geschikt wapen tegen het door muggen verspreide virus dat dengue of knokkelkoorts veroorzaakt. Dat blijkt uit de meest uitgebreide studie over dit onderwerp tot nu toe, geleid door infectieziekte-expert Cameron Simmons van de Australische Monash-universiteit.

Lees het hele artikel op de site van New Scientist.

Categorieën
Natuurkunde

Natuurkundigen denken over deeltjesversneller rond de maan

De 22 kilometer lange Large Hadron Collider, momenteel ‘s werelds grootste en krachtigste deeltjesversneller, gaat voorlopig niet met pensioen. En diens beoogde opvolger, de 100 kilometer lange Future Circular Collider, zal op zijn best pas ergens halverwege deze eeuw met zijn werk beginnen. Toch hebben natuurkundigen James Beacham  en Frank Zimmermann alvast een artikel online gezet over een nog futuristischere machine. De omtrek: 11.000 kilometer.

Zo’n apparaat zou duizend keer zo hoge botsingsenergieën kunnen halen als de LHC, stelt het tweetal. En hoe hoger de botsingsenergie, hoe zwaarder de deeltjes die bij zo’n botsing kunnen ontstaan. Een 11.000 kilometer lange versneller zou dus weleens deeltjes aan het licht kunnen brengen waarvan we het bestaan nog niet eens vermoeden.

Maar waar bouw je in hemelsnaam een cirkelvormige buis van 11.000 kilometer? Niet ergens hier op aarde, zo stellen Beacham en Zimmermann, maar helemaal rond de maan. De versneller die zij voor zich zien, heeft dan ook als werktitel de Circular Collider on the Moon, afgekort de CCM.

Lees het hele artikel op de site van New Scientist.

Categorieën
Natuurkunde

Flippende atomen moeten quantummaterialen begrijpelijk maken

De quantummechanica is een prima theorie – maar hij vertelt je niet altijd wat je wilt weten. Soms kun je er bijvoorbeeld goed mee uitrekenen wat er gebeurt als je het hebt over een handvol deeltjes, maar worden de berekeningen totaal onhandelbaar als je gaat kijken naar tientallen of honderden deeltjes. Beetje jammer als je een materiaal wilt begrijpen dat uit vele triljoenen atomen bestaat. Soms is het dan handiger om zo’n materiaal atoom voor atoom op te bouwen en ‘simpelweg’ te kijken wat er gebeurt. Natuurkundige Sander Otte en collega’s van de TU Delft hebben nu de eerste stap in dat proces gezet door twee deeltjes in een bijzondere toestand te brengen.

Lees het hele stuk op de site van New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap

Kanker veel gewoner in middeleeuwen dan gedacht

Kanker klinkt als een echte kwaal van de moderne tijd. In de middeleeuwen werden mensen sowieso minder oud, dus liepen ze minder kans de ziekte te krijgen. Bovendien was tabak nog niet vanuit Amerika naar Europa gehaald. Ook had de industriële revolutie met de bijbehorende verspreiding van kankerverwekkende stoffen nog niet plaatsgevonden. En virussen die kanker in de hand werken, konden zich destijds lang niet zo makkelijk over de wereld verspreiden als nu. Toch, zo blijkt uit nieuw onderzoek, had in de middeleeuwen tussen de 9 en de 14 procent van de overledenen kanker. Dat is slechts een kwart tot een derde van het huidige cijfer – maar wel tien keer zoveel als eerdere studies uitwezen. En misschien ligt het echte percentage nog een stuk hoger.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist! Leuk uitstapje naar een voor mij totaal nieuw vakgebied, waarbij ik gelukkig precies de juiste Nederlandse expert wist te vinden om commentaar op de studie te geven.

Categorieën
Natuurkunde

Fragment van ‘De fusiedroom’ nu online

Afgelopen dinsdag verscheen mijn boek De fusiedroom. Op de site van New Scientist is nu vast een kort voorproefje te lezen: een frappant stukje fusiegeschiedenis dat de inleiding vormt tot het tweede hoofdstuk. 

Categorieën
Natuurkunde

Negentiende variant van ijs gevonden

Als het over soorten ijs gaat, zullen de meeste mensen denken aan vanille, aardbei of pistache. Maar ook binnen de wetenschap is er een breed scala aan ‘ijzen’. Wat er in je vriezer zit, heet ice I, maar er zijn inmiddels heel wat meer varianten bekend. Eén zo’n variant hebben fysisch chemicus Tobias Gasser van de Universiteit van Innsbruck in Oostenrijk en collega’s nu in detail bestudeerd. Op basis daarvan hebben ze het kunnen hernoemen naar ice XIX: de negentiende ‘officiële’ ijssoort.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist. (Alweer wat ouder, maar vergeten hier te posten.)