Tag: biologie

Categorieën
Overige wetenschap

Bevat 4 miljard jaar oude steen sporen van leven?

‘Oudste fossielen ter wereld ontdekt in Canada’, kopte Scientias vijf jaar geleden. Geochemicus en astrobioloog Dominic Papineau beweerde toen met collega’s in een steen van tussen de 3,75 tot 4,28 miljard jaar geleden sporen te zien van microben. Dat leven zou dan dus mogelijk maar een paar honderd miljoen jaar na de vorming van de aarde zijn ontstaan.

Destijds leidde dat tot flink wat kritiek onder vakgenoten. Nu komt team-Papineau met een nieuw wetenschappelijk artikel, gebaseerd op nader onderzoek van dezelfde steen. Weet dat de critici wel te overtuigen?

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Kleinere kans op uitsterven door groter brein?

De periode van 115.000 tot 500 jaar – het late Kwartair – was geen gemakkelijke tijd voor zoogdieren. Waarschijnlijk door toedoen van snelle klimaatveranderingen (ijstijden die kwamen en gingen) en de mens die zich over de aarde verspreidde, legden flink wat diersoorten het loodje. Maar welke factoren bepaalden hoe groot de kans was dat zo’n soort verdween of juist niet? Op die vraag stortten zoöloog Jacob Dembitzer van de Universiteit van Tel Aviv zich met collega’s.

De uitkomst van hun onderzoek: zoals al bekend was, waren grotere dieren in het nadeel. Maar óók een belangrijke factor blijkt het hersenvolume: hoe groter dat was, des te beter de overlevingskansen van een soort.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Cultuur bepaalt nauwelijks wat je lekker vindt ruiken

Vanille zullen de meesten onder ons een prettig ruikend goedje vinden. Maar is dat zo overal ter wereld? Of zegt dat alleen iets over wat onder westerlingen de norm is, en denken mensen uit andere culturen daar heel anders over?

Het antwoord op die vraag hadden wetenschappers tot nu toe niet echt. Ja, er is wel allerlei onderzoek gedaan naar het verband tussen hoe een stofje chemisch in elkaar steekt en hoe lekker mensen het vinden ruiken. Maar de proefpersonen kwamen dan vrijwel altijd uit ‘onze hoek van de wereld’. 

Daar hebben Artin Arshamian van het Karolinska-instituut in Zweden en collega’s nu verandering in gebracht door mensen uit negen groepen, verspreid over de wereld, tien verschillende geuren te laten ruiken. En daaruit blijkt: cultuur speelt maar een heel kleine rol.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Hond van onervaren baas vertoont vaker abnormaal gedrag

Toen dierentuinen nog veel minder ruim opgezet waren dan nu, zag je geregeld een ijsbeer, tijger of leeuw in zijn kooi voortdurend heen en weer lopen. Maar ook veel honden vertonen dit soort herhalend gedrag. Ze rennen bijvoorbeeld achter hun eigen staart aan, bijten op hun achterpoot, staren naar schaduwen of happen in de lucht. Gedrag waar de dieren zelf last van kunnen hebben, en dat een nadelig effect kan hebben op de relatie tussen hond en eigenaar.

Maar onder welke omstandigheden laten honden dat soort gedrag het vaakst zien? Dat onderzochten hoogleraar diergeneeskundige biowetenschappen Hannes Lohi en collega’s van de Universiteit van Helsinki. Ze lieten de eigenaren van 4436 honden een vragenlijst invullen en publiceren daar nu over in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Stadse koolmees kan beter tegen hitte

Het wordt warmer op aarde – met meer uitzonderlijk hete dagen als een van de gevolgen – én onze planeet verstedelijkt. Wat heeft de combinatie van die twee ontwikkelingen voor effect op dieren? Dat onderzocht gedragsecoloog Ivett Pipoly van de Universiteit van Pannonia in Hongarije met collega’s door nesten met jonge koolmezen te bestuderen. De uitkomst: koolmeesjes in de stad lijken beter bestand tegen hitte dan meesjes op het platteland.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Chimps wrijven insecten in hun open wonden

Doktertje spelen is niet aan mensen voorbehouden: ook dieren houden er allerlei behandelingen op na. Zo zijn er kapucijnapen die zich tegen muggen beschermen door zich in te smeren met het gif van miljoenpoten en mieren die hars in hun nesten verwerken om microben en schimmels te weren. Nu blijken chimpansees – in elk geval een aantal exemplaren dat behoort tot een groep in Gabon – hun wonden te behandelen met insecten.

Lees het hele bericht op de wetenschapsnieuwssite Scientias, waar ik de komende tijd één dag per week een vaste medewerker vervang.

Categorieën
Natuurkunde Overige wetenschap

Wespen, spinnen en donkere materie in New Scientist

Deze week verschenen: het septembernummer van New Scientist – of editie 80, zoals wij liefkozend zeggen op de redactie.

Lees verder “Wespen, spinnen en donkere materie in New Scientist”
Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Maakte kosmische straling ons DNA rechtshandig?

De suikers in ons lichaam zijn altijd rechtshandig. Hetzelfde geldt voor de bouwstenen van ons DNA – die suikers bevatten – en voor onze DNA-moleculen in zijn geheel. De aminozuren waar het aardse leven gebruik van maakt, zijn dan weer linkshandig. Waar dat door komt, is niet duidelijk; er circuleren allerlei mogelijke verklaringen. Astrofysici Noemie Globus van de New York-universiteit en Roger Blandford van de Stanford-universiteit richten hun pijlen op een buitenaardse dader. Volgens hen zou het heel goed zo kunnen zijn dat kosmische straling het aardse leven zijn voorkeur voor bepaalde moleculen meegaf.

Lees het hele artikel op de site van New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap

Mona Lisa uitgevoerd in ‘poepbacteriën’

Om te laten zien wat er mogelijk is met eencelligen die met licht zijn aan te sturen, hebben Italiaanse wetenschappers Leonardo da Vinci’s meesterwerk de Mona Lisa uitgevoerd in E. coli-bacteriën.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Mona Lisa in E. coli
Beeld: Frangipane et al., 2018

Categorieën
Overig

Is de octopus een alien?

Wie weleens een octopus heeft gezien, al is het maar op ijs bij de visboer, weet: dit is een heel vreemd beest. Dat grote, zakachtige lijf, die papegaaiachtige snavel, die acht armen vol zuignappen… En dan kunnen ze ook nog allemaal gekke dingen, zoals inkt spuiten en van kleur veranderen.

Niet zo gek dus dat biologen het dier af en toe bewonderend omschrijven als een ‘alien op aarde’. Dat bedoelen ze dan alleen niet letterlijk. De octopus is immers net zozeer het product van aardse evolutie als elke andere soort die hier rondloopt, -vliegt, -kruipt of -zwemt.

Of… toch niet? Onlangs betoogde een groep wetenschappers dat octopussen letterlijk buitenaardse wezens zijn. Volgens hen is het aannemelijk dat er ooit octopuseitjes uit de ruimte op aarde zijn beland. Dat zou al die gekke eigenschappen van het dier verklaren.

Lees de nieuwste aflevering van mijn rubriek Far Out op de KIJK-site.