Over de oorzaken van de massauitstervingen waar de aarde de afgelopen paar honderd miljoen jaar mee te maken kreeg, wordt het nodige gedebatteerd. Yin Hongfu en Song Hajjun van de Chinese Universiteit van Aardwetenschappen te Wuhan doen nu een nieuwe duit in het zakje. Volgens hen is de massauitsterving van 250 miljoen jaar geleden voor een belangrijk deel te wijten aan het samengaan van alle continenten tot het 200 miljoen vierkante kilometer grote supercontinent Pangea.
Categorie: Overige wetenschap
Als je nu naar de site van de NASA gaat, krijg je niets anders op je scherm dan één korte mededeling: “Due to the lapse in federal government funding, this website is not available. We sincerely regret this inconvenience.” Want ja, ook de NASA wordt door de Amerikaanse overheid gefinancierd en is dus in het kader van de veelbesproken shutdown tot nader order gesloten. Dat wil zeggen: niet helemaal. De mission control voor het ruimtestation ISS blijft zijn werk gewoon doen, maakte president Barack Obama gelijk al bekend. De Amerikaanse ISS-bewoners Karen Nyberg en Mike Hopkins hoeven zich dus geen zorgen te maken. En verder?
Lees het hele sitebericht op de KIJK-site, over de effecten van de shutdown van de Amerikaanse overheid op de ruimtevaart en andere takken van de wetenschap.
Nog wat aanvullingen: Wired heeft een bericht over biomedische experimenten die in de soep lopen en proefdieren die zinloos moeten worden afgemaakt, en Nature News meldt dat de Very Large Array en andere Amerikaanse radiotelescopen zijn uitgezet.
En nog twee cynische tweets van astronoom Mike ‘Plutokiller’ Brown:
One week from now the SOFIA airplane/telescope will be landing with a ton of new data to help us understand the surface of Europa. Can’t wait!
Just kidding: SOFIA can’t fly during the shutdown. So there will be no data. We will learn nothing. Nothing at all. Next chance? 2015.
Zucht.
Als het goed is, wordt een wetenschappelijk artikel eerst inhoudelijk flink door de mangel gehaald voordat het verschijnt. Maar niet elk tijdschrift heeft de lat even hoog liggen, zo hebben drie Servische wetenschappers laten zien. Zij dienden een ongelofelijk wazig verhaal in bij het Roemeense Metalurgia International – dat woord voor woord werd geplaatst.
Virussen die leven in zoogdieren kunnen enorm veel problemen opleveren voor de mens. Denk aan HIV of ebola. Het lijkt daarom een goed idee om zoveel mogelijk ‘zoogdiervirussen’ onder de loep te nemen vóórdat ze naar ons overspringen en een pandemie veroorzaken. En volgens viroloog Simon Anthony en collega’s is dat nog best te doen, want het aantal te onderzoeken virussen valt relatief mee.
Machines uit het dagelijks leven kun je beter laten lopen met een smeermiddel, dat de wrijving tussen de bewegende delen verkleint. Maar op nanoschaal werkt die truc niet: dan gedraagt het smeermiddel zich niet meer als een vloeistof. Promovendus Matthijs Panman van de Universiteit van Amsterdam en collega’s hebben nu echter een alternatief gevonden: met een beetje water kun je nanomachines veel sneller laten werken.
Van de zonnebrandcrème tot de taximeter, en van het condoom tot het afhaalrestaurant: allemaal werden ze al bedacht door de Romeinen, de Chinezen, enzovoort, zo leren we in de serie ‘De grootste uitvindingen uit de oudheid’.
Lees mijn hele recensie van deze onlangs op dvd verschenen documentaireserie op de KIJK-site!
Onder de non-fictieboeken is het een onbetwiste klassieker: Guns, Germs and Steel, vertaald als Zwaarden, paarden en ziektekiemen. Hierin legt de Amerikaanse wetenschapper Jared Diamond uit waarom sommige delen van de wereld andere hebben weten te overheersen. Diamond sleepte er niet alleen een Pulitzerprijs mee in de wacht, maar belandde ermee ook op mijn lijstje van schrijvende helden. Niet omdat zijn stijl zo briljant is (hij is wat lang van stof), maar omdat hij een even groots als geloofwaardig als sympathiek verhaal over de hele menselijke geschiedenis wist te produceren. Bovendien zette hij daarmee een blauwdruk neer voor voor allerlei ook bijzonder lezenswaardige navolgers met een andere insteek, zoals Ian Morris’ Why the West Rules – for Now (De val van het Westen) en Amy Chua’s Day of Empire (Wereldrijk voor een dag).
Zo’n 12.000 jaar geleden vond in het Midden-Oosten misschien wel de belangrijkste stap in de geschiedenis van de mensheid plaats. Toen ging men namelijk, in het gebied dat bekend staat als de Vruchtbare Halvemaan of de Vruchtbare Sikkel, over van jagen en verzamelen naar het verbouwen van gewassen en het houden van dieren. Maar werd deze nieuwe manier van voedsel produceren op één plek uitgevonden en verspreidde die zich daarna over de rest van het gebied en vervolgens over de rest van de wereld? Nee, zo wijst nieuw onderzoek uit. Waarschijnlijk ontdekte men de landbouw op meerdere plekken.
Altijd leuk: onderzoekjes naar hoe ons idee van de smaak van voedsel wordt beïnvloed door allerlei onverwachte factoren. Zoals, in het geval van een nieuwe studie van Vanessa Harrar en Charles Spence: het gewicht, de kleur of de vorm van het gebruikte bestek.
Bij bijna vier op de tien vermoorde vrouwen is de partner de dader, zo blijkt uit een grote, internationale studie. Mannen worden daarentegen vrij zelden door hun vrouw of vriendin (of man of vriend, in het geval van een homoseksuele relatie) vermoord: in slechts 6,3 procent van de gevallen. Maar voor je als man opgelucht ademhaalt: mannen lopen in het algemeen juist een veel groter risico dan vrouwen om te worden vermoord.